Geiriau gan Angharad Roberts. (Llun o: hercampus.com)

MaeÔÇÖn anghredadwy i ddweud bod cynrychiolaeth y gymuned LGBTQ+ oÔÇÖr diwedd yn dechrau cael ei weld fwy yn y cyfryngau heddiw. Gan gyflwyno nifer o gymeriadau o fewn llyfrau, ffilmiau a’r teledu sydd yn adnabod fel pobl oÔÇÖr gymuned LGBTQ+. Er hynny, mae nifer o gymeriadau a gafodd ei ysgrifennu yn y 90au a 00au sydd yn rhan oÔÇÖr gymuned, a doedd ddim yn amlwg iawn nes iddynt gael eu cadarnhau yn ddiweddar. 

Maent yn bwysig i gofio hanes o ÔÇÿAdran 28ÔÇÖ a effeithiodd yn niweidiol ar y gymuned LGBTQ+ ym mis Mai 1988. Cafodd ei greu i wahardd hyrwyddo gwrywgydiaeth gan awdurdodau lleol. Effeithiodd yn enfawr ar gynrychiolaeth LGBTQ+ gan wahardd llyfrau a oedd yn cynnwys cymeriadau a straeon LGBTQ+. Cafodd nifer o sefydliadau LGBTQ+ eu cau oherwydd hyn hefyd. Dwedodd Margaret Thatcher:- “Mae plant sydd angen eu haddysgu i barchu gwerthoedd moesol traddodiadol yn cael eu dysgu bod ganddyn nhw hawl i fod yn hoyw ni ellir ei tynnu. Mae’r plant hynny i gyd yn cael eu twyllo o ddechrau cadarn mewn bywyd.” Wnaeth Adran 28 ddileu cymaint o gynrychiolaeth i bobl a chymeriadau LGBTQ+ a theimlodd nifer o bobl LGBTQ+  pwysau i guddio eu hunain er mwyn cymharthu i mewn iÔÇÖr gymdeithas oherwydd y ddeddf greulon yma. OÔÇÖr diwedd, ar ├┤l dros 20 mlynedd, cafodd ei atal yn 2003 yn y Deyrnas Unedig gan y Weithrediad Awdurdodau Lleol.

Felly, trwy gydol y 90au aÔÇÖr 00au cynnar, nid oedd nifer o awduron neuÔÇÖr cyfryngau yn gallu cynhyrchu cynnwys LGBTQ+. Ers hynny, mae mwy o gynrychiolaeth o fewn y cyfryngau, gan gynnwys cymeriadau mae pawb yn adnabod ac yn caru, yn cael ei gadarnhau yn gymeriadau LGBTQ+. Yn 2020, datgelodd yr awdures, Jacqueline Wilson ei rhywiolaeth pan roedd yn trafod ei llyfr ÔÇÿLove FrankieÔÇÖ sydd yn stori am ferch sydd yn cwympo mewn cariad ├ó merch arall yn ei dosbarth. Mae nifer o stori├óu Jacqueline Wilson yn cynnwys cynrychiolaeth ar nifer o agweddau o fewn ein cymdeithas. Yn ddiweddar, maeÔÇÖr llyfr o 2018 ÔÇÿMy Mum Tracey BeakerÔÇÖ newydd gael ei addasu iÔÇÖr teledu a datgelwyd bod cymeriad ÔÇÿCamÔÇÖ yn gymeriad LGBTQ+ ac mae hiÔÇÖn dod o hyd i gariad. Dwedodd Jacqueline Wilson, ÔÇ£Byddai unrhyw un sy’n darllen rhwng y llinellau yn llyfrau cynnar Tracy Beaker [yn gweld bod] ei mam faeth Cam, yn amlwg yn hoyw i mi.ÔÇØ  

Yn 1991, cafodd y llyfr, ÔÇÿThe Story of Tracy BeakerÔÇÖ ei rhyddhau. Yr oedd yn ffocysu ar ferch 10 blwydd-oed oÔÇÖr enw Tracy Beaker, a oedd yn byw mewn cartref maeth mae hiÔÇÖn galw ÔÇÿThe Dumping GroundÔÇÖ. Cafodd Cam ei chyflwyno fel rhiant maeth Tracey. MaeÔÇÖr llyfrau aÔÇÖr addasiad teledu a dechreuodd yn 2002 yn dangos Cam a Tracey yn datblygu efoÔÇÖi gilydd i adeiladu bywyd newydd. 

Tybed a oes mwy o gymeriadau all wedi bod yn LGBTQ+? Drwy edrych ar y w├¬ a nifer o adnoddau eraill, rydym ni yn gallu darganfod bod nifer o gymeriadau doedd ddim yn amlwg yn perthyn iÔÇÖr gymuned LGBTQ+ a bod yn falch bod cynrychiolaeth yn cynyddu o fewn llyfrau a chyfresi teledu.